Het is alweer tijd voor de eerste oogst van vruchten en groenten uit de moestuin. Vruchten als bessen, kruisbessen, Japanse wijnbes (lekkere en makkelijke bes), frambozen en aardbeien. Groenten zoals verschillende bladgroente; sla en de eerst peultjes. Eind juni de eerste aardappelen en uiteraard doen alle kruiden het nu ook heel goed.
Moestuinen zijn weer helemaal in! Wat is er leuker dan lekker eten van groenten uit eigen tuin? Eerlijk gekweekt zonder kunstmest of vergif! Het zien groeien en oogsten is een uitdaging maar vooral een feest! Bessen of boontjes plukken, sla uit eigen tuin. Het smaakt allemaal zo veel beter. Ook in jouw eigen tuin kun je groenten kweken of combinaties maken van sier- en eetbare planten.
Een eetbare tuin, zeker als stadslandbouw-project laat jong en oud kennis maken met de natuur en met voedsel. Laat je leuke dingen leren. Bijvoorbeeld dat aardbeien niet in een plastic bakje groeien. Een stadslandbouw project is ook een fantastische gelegenheid voor (buurt)bewoners om samen iets moois te realiseren in de buurt.
Heester bloeien in voorjaar, zomer of najaar. Na bloei komt groei. Als u na de bloei snoeit, stimuleert u de groei extra. Zo kunt u de struik ‘motiveren’ om op een bepaalde manier te groeien.
Heeft u een oude heester? Snoei dan na de bloei de dikste takken weg, ongeveer op een derde; zo laag mogelijk bij de grond. Zorg ervoor dat de struik zich verjongt en zijn natuurlijke vorm houdt. We zien heel vaak dat mensen in de struik gaat knippen – buik- en borsthoogte – daardoor ontstaan van die rare uitgroeiende struiken zonder model en een kale onderkant.
Basisprincipes om een heester in een goede conditie te houden.
voor dunne takken neemt u een snoeischaar. Voor de wat dikkere takken de takkenschaar en voor de allerdikste takken een snoeizaag
gebruik scherp gereedschap. Er zijn handige slijpsteentjes in de handel, waardoor u niet de hele snoei- of takkenschaar uit elkaar moet halen om hem te kunnen slijpen. Bij zagen is het handiger om af en toe het blad te vervangen
zorg voor gladde snoeiwonden
laat geen ‘kapstokken’ zitten. Dat is het te lange stukje hout dat we vaak zien zitten boven een zijtak. Dat stukje gaat dood en is zo een voedingsbodem voor schimmels
snoei niet te dicht langs de stam: Bij de meeste takken ziet u een soort ringetje dicht tegen de stam zitten. Daar zaagt of knipt vlak langs, schuin van de stam af.
Hoe meer licht er in het hart van de struik valt, hoe beter de blad-en bloemknoppen zich kunnen ontwikkelen. Dus knip gerust wat takken in het hart van de struik tot op de grond toe af. Er ontstaan dan vanaf de grond nieuwe scheuten. Knip niet meer dan 20% van de bladmassa van de struik af. Zo houdt u rust in de struik en loopt hij niet vol met ‘waterloten’. Onthoud ook dat het uw struik is en dat het niet handig is als takken de weg versperren. Knip overhangende of te ver uitstekende takken weg, vlak naast een goed ontwikkelde zijtak.
Het is nu de tijd om de moestuin uit te dunnen. Maar wat is dat nou eigenlijk? En hoe doe je dat? Daarover in dit blogbericht meer.
Wanneer je zaadjes zaait is het van belang om er een bepaalde ruimte tussen te houden. De afstand is afhankelijk van wat je aan het zaaien bent. Hiervoor kun je het beste kijken op de verpakking. Op het moment dat je plantjes twee of vier blaadjes hebben, is het tijd om de juiste plantafstand aan te gaan brengen in je gezaaide rij.
Hoe doe je dat? Simpel weg door tussen de plantjes een aantal uit de grond te trekken zodat de overgebleven plantjes meer ruimte krijgen om te groeien. Hierbij de stappen:
Kijk goed op het zakje wat de plantafstand moet zijn. Soms wordt Uitdunnen op een afstand van vermeld, dan hou je dat aan.
Haal de plantjes er heel voorzichtig uit zodat je de overige plantjes (die blijven staan) niet beschadigt.
Kijk na een paar dagen nogmaals of er nog kleine plantjes opgekomen zijn. Soms zijn plantjes nog zo klein, waardoor na een week toch twee heel dicht bij elkaar staan.
Deze verwijder je dan ook direct. Wanneer je de plantjes (zo dicht bij elkaar) door laat groeien, heb je de kans dat je de wortels beschadigd.
TIP: Wat ook handig is is voorzaaien in bakjes in een kasje of op de vensterbank binnen en als de plantjes groot genoeg zijn ze op de juiste afstand uit te planten. Bijkomend voordeel is dat je sneller grote en wellicht oogstbare planten hebt.
Door onstuimig weer zoals wind en regen kunnen sommige planten omvallen en beschadigen. Dit wil je natuurlijk niet. De oplossing is gemakkelijk: zorg voor goede ondersteuning door plantensteunen te plaatsen.
Een plantensteun is handig te gebruiken om verschillende planten omhoog te houden, ondanks het gewicht en de weersomstandigheden. Er zijn verschillende soorten plantensteunen zoals bogen, groeirasters, klimrekken en steunringen. Elke steun heeft een eigen specialiteit. Een groeiraster is b.v. zeer geschikt voor het beschermen van jonge planten en een boog is zeer geschikt voor het creëren van een boog vol rozen.
Wanneer een plantensteun gebruiken? Dit is vooral handig voor planten die zware knoppen hebben. Door het gewicht gaan de stelen doorbuigen waardoor de plant beschadigd. Ook worden plantensteunen veel gebruikt bij jonge planten en de grotere hortentia’s. De steun geeft bescherming aan flexibele (soms zware) stammen en stelen én tegen het weer.
Met name klimplanten tegen schuttingen zijn kwetsbaar. Een goede trellis is de oplossing. Gebruik daarvoor staalkabeltouw dat middels schroefogen bevestigd is. Makkelijk aan te brengen en door plaatsen van spanners ook altijd strak te houden. Aanbinden van de planten kan het beste met buisdraad omdat Nog meerekt met de groei van de klimmers.
Moestuinen zijn weer helemaal in! Wat is er leuker dan lekker eten van groenten uit eigen tuin? Eerlijk gekweekt zonder kunstmest of vergif! Het zien groeien en oogsten is een uitdaging maar vooral een feest! Bessen of boontjes plukken, sla uit eigen tuin. Het smaakt allemaal zo veel beter. Ook in jouw eigen tuin kun je groenten kweken of combinaties maken van sier- en eetbare planten.
Een eetbare tuin, zeker als stadslandbouw-project laat jong en oud kennis maken met de natuur en met voedsel. Laat je leuke dingen leren. Bijvoorbeeld dat aarbeien niet in een plastic bakje groeien. Een stadslandbouw project is ook een fantastische gelegenheid voor (buurt)bewoners om samen iets moois te realiseren in de buurt.
Lekker eten uit eigen tuin
Versier je sla met bloemen van daglelie (Hemerocallis), goudsbloem (Calendula officinalis) en Oost-Indische Kers (Tropaeolum minus). Zet rode tuinmelde of snijbiet tussen de vaste planten en oogst die als spinazie. Laat prei eens doorschieten: de prachtige kogelronde bloemen zijn eetbaar!
Ook dieren genieten van een natuurlijke tuin met veel eetbare, geurende en geneeskrachtige planten. En dan hebben we het niet alleen over de slakken.
Let wel goed op: er bestaan ook giftige planten…. Wilde Weelde-bedrijven, zoals Groenstudio De natuurtuin, helpen graag om een veilige eetbare tuin te realiseren. Een sprekend voorbeeld van een eetbare tuin vind je in de Wilde Weelde Wereld in Appeltern.
Het is weer tijd voor een nieuwe serie filmpjes. Dit keer zullen ze gaan over het onderwerp tuinontwerpen. De reden hiervoor is dat ik in mijn praktijk heb gemerkt dat een goede tuin, een tuin is die ontworpen is. Nu merk ik dat er onduidelijkheid bestaat over wat het nut is van zo’n tuinontwerp dus daar geef ik jullie graag tips over.
Wat wil je met de tuin?
Het eerste waar je over na moet gaan denken is wat je eigenlijk wil met de tuin. Wat wil je doen in de tuin, wat is voor jou belangrijk om in de tuin te hebben (of juist niet). Kortom: wat zijn de wensen of misschien zelfs wel de eisen voor de tuin. Als je met een gezin een tuin gaat gebruiken is het van belang dat je met z’n allen om tafel gaat. Hoe gebruiken jullie de tuin met z’n allen en hoe gebruikt ieder afzonderlijk de tuin?
Zet het op papier
Het is verstandig om eerst iets voor jezelf op papier te zetten en dan samen rond tafel te gaan en jullie wensen te delen. Waar komen de wensen van de tuin op uit als de wensen en de eisen bij elkaar worden gelegd? De wensen kunnen heel divers zijn: van spelen in de tuin tot zitten in de tuin. Wil je wel of geen water in de tuin en welke sfeer wil je dat de tuin heeft. Wil je veel groen, ook in de winter? Of wil je juist kleur? Ruimtelijk of knus, tuinkamers of juist een overzichtelijke en open plek waar je je kunt terugtrekken of juist een plek waar de kids kunnen chillen? Kortom: er zijn ontzettend veel mogelijkheden en daar begin je mee. Inventariseer het daarna met elkaar.
Tip
Als je de lijst klaar hebt, leg hem dan even weg. Kijk er een week later weer eens na en zie hoe bepaalde dingen kunnen schuiven. Voor nu: succes met de lijst, daar gaan we de volgende keer mee aan de slag!
In mei leggen alle vogels een ei. Zover is het (nog) niet voor de meeste vogels, maar toch zijn er al parende en broedende vogels gesignaleerd. Zo leggen duiven het hele jaar door eieren en ook eenden leggen een paar keer per jaar een nestje. Vindt u een jonge vogel op straat kijk dan goed of het diertje goed in de veren zit en of er ouders in de buurt zijn. Is dat het geval, laat de vogel dan zitten; alle jong vogels leren vliegen vanaf de grond. Het onnodig oppakken van vogels veroorzaakt veel stress waaraan ze zelfs kunnen overlijden.
Niet storen! Wie werkzaamheden uitvoert, heeft een gedeelte van het jaar te maken met de bescherming van broedvogels. In het broedseizoen zijn vogels extra gevoelig voor verstoring. Ze hebben al hun energie nodig voor de voortplanting en het grootbrengen van de jongen. Tijdens werkzaamheden worden ze vaak onopgemerkt en onbedoeld verstoord. Gevolg kan zijn dat ze definitief het nest verlaten en het broedsel mislukt.
Wettelijke bescherming Alle broedende inheemse vogels en hun nesten zijn wettelijk beschermd. De Flora- en faunawet regelt ondermeer de bescherming van vogels in het broedseizoen: het verstoren van broedende vogels en jongen, of het vernielen van nesten en eieren is verboden.
Belangrijkste bepalingen in de Flora- en faunawet
beschermde inheemse dieren mogen niet worden verstoord, gevangen, verwond of gedood;
nesten, vaste rustplaatsen en voortplantingsplaatsen mogen niet worden verstoord of vernield;
de eieren van beschermde dieren mogen niet worden gezocht, beschadigd of geraapt.
Verstoring Vanaf het tijdstip dat de ouders het nest bouwen tot het moment dat de jongen het nest hebben verlaten, zijn de vogels gevoelig voor verstoring. Het gaat hier met name om onnodige en ernstige verstoring als gevolg van ingrijpende werkzaamheden als het kappen van bomen, maaien van slootkanten en renovatiewerkzaamheden van huizen.
Broedseizoen Voor het broedseizoen geldt geen vaste periode. Het verschilt namelijk per soort. Sommige vogelsoorten, zoals de blauwe reiger en de bosuil, beginnen al in februari te broeden en bepaalde (zang) vogels broeden nog in augustus. Veel vogelsoorten broeden ongeveer tussen 15 maart en 15 juli. Moerasvogels en andere watervogels broeden meestal tussen 1 april en 15 augustus.
Op diverse plekken in het land, van Zeeland tot Schiermonnikoog zijn inmiddels ervaringen met Bokashi opgedaan. De tegenhanger op de markt is Compost wat al langere tijd bekend is in de land- en tuinbouw. Om het verschil aan te kunnen tonen tussen Compost en Bokashi is er eind september een onderzoek gestart.
FIS (Feed Innovation Service) is het bedrijf dat het onderzoek begeleidt en Van den Hengel boerderijcompostering in Achterveld voert het onderzoek uit op het bedrijf waar alle middelen aanwezig zijn om de Bokashi en Compost te maken.
Het verschil is dat bij Composteren zuurstof wordt toegevoegd door regelmatig de hoop om te zetten met een frees waarbij er veel voeding en energie verloren gaat. Het is een proces waarbij door warmte en zuurstof de hoop langzaam ‘opbrandt’ en hierdoor zie je composthopen ook langzaam kleiner worden. Bokashi maken is het fermenteren van organisch materiaal. Dit proces vindt plaats zonder zuurstof onder plastic en zonder bewerkingen tijdens het proces. Tijdens het klaarmaken van de hoop wordt er Zeeschelpenkalk, Kleimineralen en Microferm (effectieve micro-organismen) toegevoegd. Na een periode van 6 tot 8 weken is het materiaal gefermenteerd
De verwachting is dat door het anaeroob omzetten (fermenteren) van organisch materiaal meer voedingsstoffen behouden blijven in het product en er minder CO2 uitstoot is dan bij composteren. Er zijn bij Van den Hengel twee hopen gemaakt waarvan één volgens het Bokashi principe is gemaakt en de andere gecomposteerd. Het uitgangsmateriaal bestond uit bermmaaisel. Uit de eerste resultaten blijkt dat er grote temperatuurverschillen zitten tussen Bokashi(koud) en Compost (warm) zie grafiek. Ook het eindgewicht verschilt sterk (Bokashi begin 14.322 kg, eind 13.870 t.o.v. Compost begin 13.400 kg, eind 5070 kg). Zowel Bokashi als Compost is organisch materiaal, maar wij verwachten door het fermentatieproces bij Bokashi een rijker organisch product met meer voeding en door toediening op de grond uiteindelijk ook meer humus in de bodem. Compost is hoofdzakelijk organische stof. Het gezegde: “Humus is wel organische stof, maar Organische stof is geen Humus” is hier van toepassing. Verdere details zullen worden uitgewerkt en binnenkort bekend worden gemaakt.
Het is alweer mei en het seizoen gaat in een vliegende vaart vooruit. We hebben een amper winter gehad en daardoor loopt het ontzettend vooruit op het normale natuurschema. Alles groeit en bloeit, de sneeuwklokjes zijn uitgebloeid, de eerste vaste planten beginnen alweer te bloeien en daarnaast is het ook weer tijd voor onkruid.
In een natuurlijk tuin is onkruid een apart verhaal; onkruid bestaat eigenlijk niet. Het zijn eigenlijk allemaal planten die op plekken groeien waar je ze niet wilt hebben, die kun je gemakshalve als onkruid aanduiden. Wat we dan doen is sowieso nooit spitten of schoffelen. Wat we doen is wieden. Waarom? Omdat je heel nauwgezet planten weghaalt, of de zaailingen weghaalt die je niet wilt. Dat is van belang omdat je zo de natuurlijke diversiteit die op plekken ontstaat, een kans geeft. En de planten die je erin hebt gezet niet beschadigd met allerlei gereedschap. Gevolg is dat wieden een leuk klusje is; in plaats van onkruid uit te roeien ben je bezig om je tuin vorm te geven. Dat is waar het met natuurlijk tuinieren onder andere om gaat.
De tuin is elk jaar anders, dus de borders en de beplanting ook. Bij het wieden verwijder je de planten waarvan je zeker weet dat je ze daar niet wilt hebben. De rest laat je staan. Als je twijfelt omdat je bijvoorbeeld een plantje niet herkent; laat het staan. Als het wat groter is over een paar weken of na een paar maand, dan kun je alsnog kijken of je het wilt laten staan of toch eruit wilt halen. Als je de treur van de zwarte aarde toepast, dan heb je al die mogelijkheden niet en mis je heel veel natuurlijke variatie, die vaak spontaan in je tuin ontstaat. Dus mijn advies: wieden. Heel veel succes gewenst.
Bokashi is het Japanse woord voor “goed gefermenteerd organisch materiaal”. Het is de meest efficiënte wijze om organisch restmateriaal terug te geven aan de bodem. In tegenstelling tot compostering is er nagenoeg geen CO2 uitstoot en wordt de energie behouden!
Door al het organisch restafval (binnen uw bedrijf) te fermenteren, bespaart u afvoerkosten en creëert u de optimale voeding voor uw bodemleven. De kosten om Bokashi te maken zijn lager dan de totale kosten om het materiaal af te voeren en nieuwe bemesting aan te voeren. Bokashi kan van nagenoeg elk type vers organisch materiaal gemaakt worden. Voorbeelden zijn: (drijf)mest, gras, riet, bladeren, snoeisel, bloembollenafval, ondermaatse aardappelen, uien- en witlofresten. Houtachtige materialen zijn alleen na hakselen geschikt.
Voordelen op een rij:; • optimale voeding voor het bodemleven; • behoud van mineralen (in het eigen bedrijf); • verhoogt de organische stofbalans; • vitale planten; • ziekte onderdrukkende bodem (meer weerbaar tegen ziekten); • milieuvriendelijk (minder CO2 en NH3 uitstoot); • besparing afvoerkosten organisch materiaal.
Bekijk de video.
Op diverse plekken in het land, van Zeeland tot Schiermonnikoog zijn inmiddels ervaringen met Bokashi opgedaan. De tegenhanger op de markt is Compost wat al langere tijd bekend is in de land- en tuinbouw. Om het verschil aan te kunnen tonen tussen Compost en Bokashi is er eind september een onderzoek gestart.
FIS (Feed Innovation Service) is het bedrijf dat het onderzoek begeleidt en Van den Hengel boerderijcompostering in Achterveld voert het onderzoek uit op het bedrijf waar alle middelen aanwezig zijn om de Bokashi en Compost te maken.
Het verschil is dat bij Composteren zuurstof wordt toegevoegd door regelmatig de hoop om te zetten met een frees waarbij er veel voeding en energie verloren gaat. Het is een proces waarbij door warmte en zuurstof de hoop langzaam ‘opbrandt’ en hierdoor zie je composthopen ook langzaam kleiner worden. Bokashi maken is het fermenteren van organisch materiaal. Dit proces vindt plaats zonder zuurstof onder plastic en zonder bewerkingen tijdens het proces. Tijdens het klaarmaken van de hoop wordt er Zeeschelpenkalk, Kleimineralen en Microferm (effectieve micro-organismen) toegevoegd. Na een periode van 6 tot 8 weken is het materiaal gefermenteerd
De verwachting is dat door het anaeroob omzetten (fermenteren) van organisch materiaal meer voedingsstoffen behouden blijven in het product en er minder CO2 uitstoot is dan bij composteren. Er zijn bij Van den Hengel twee hopen gemaakt waarvan één volgens het Bokashi principe is gemaakt en de andere gecomposteerd. Het uitgangsmateriaal bestond uit bermmaaisel. Uit de eerste resultaten blijkt dat er grote temperatuurverschillen zitten tussen Bokashi(koud) en Compost (warm) zie grafiek. Ook het eindgewicht verschilt sterk (Bokashi begin 14.322 kg, eind 13.870 t.o.v. Compost begin 13.400 kg, eind 5070 kg). Zowel Bokashi als Compost is organisch materiaal, maar wij verwachten door het fermentatieproces bij Bokashi een rijker organisch product met meer voeding en door toediening op de grond uiteindelijk ook meer humus in de bodem. Compost is hoofdzakelijk organische stof. Het gezegde: “Humus is wel organische stof, maar Organische stof is geen Humus” is hier van toepassing. Verdere details zullen worden uitgewerkt en binnenkort bekend worden gemaakt.
